Xhandarmëria serbe provokon, alarmon eksperti austriak – ka një thirrje urgjente për BE-në, SHBA-në e NATO-n

Në dritën e zhvillimeve të fundit në veri të Kosovës dhe incidentit serioz të raportuar në Leposaviq, ku një serb dyshohet se është plagosur dhe rrëmbyer nga forcat e xhandarmërisë serbe, reagimet ndërkombëtare kanë filluar të shtohen.

Kjo ngjarje ka ngritur shqetësime të thella lidhur me sigurinë rajonale dhe rrezikun e përshkallëzimit të tensioneve midis Kosovës dhe Serbisë.

E për këtë çështje për “Bota sot” foli eksperti austriak, Gunther Fehlinger, i cili e cilësoi si rast shumë serioz.

Ai tha se, fillimisht duhet një hetim i pavarur, nga ana e institucioneve të Kosovës dhe KFOR-t.

“Incidenti i raportuar në Leposaviq — ku një qytetar i Kosovës (inicialet M.V.) dyshohet se u plagos dhe më pas u mor nga forcat e xhandarmërisë serbe — është jashtëzakonisht serioz dhe kërkon një reagim të menjëhershëm dhe të plotë ndërkombëtar.

Së pari: faktet duhet të përcaktohen përmes hetimit të pavarur. Autoritetet e Kosovës dhe KFOR-it duhet të kenë akses të plotë për të shqyrtuar vendin e ngjarjes, për të intervistuar dëshmitarët, për të mbledhur prova mjeko-ligjore dhe për të identifikuar autorët. Çdo aktor shtetëror ose jo-shtetëror që kalon një kufi ndërkombëtar dhe rrëmben një civil kryen një akt që mund të hetohet dhe gjykohet vetëm sipas standardeve të qarta ndërkombëtare”.

Më pas, Fehlingeri kërkoi nga Kosova që të mos përgjigjet me panik, por kjo nuk do të thotë një përgjigje e butë.

Krahas kësaj, u shpreh sse ndërkombëtarët duhet të ndëshkojnë shkelje të tilla dhe duhet që Kosova të armatoset edhe më shumë.

“Së dyti: Kosova nuk duhet të përgjigjet me panik ose me përshkallëzim të parakohshëm ushtarak. Lufta e hapur ose “masat luftarake” midis Kosovës dhe Serbisë do të ishin katastrofike për njerëzit e rajonit dhe do të ishin në favor të atyre aktorëve të Serbisë dhe Rusisë që përfitojnë nga paqëndrueshmëria. Përshkallëzimi ushtarak duhet të shmanget — por kjo nuk do të thotë një përgjigje e butë. Komuniteti ndërkombëtar duhet të përdorë çdo instrument jo-ushtarak në dispozicion për të penguar dhe ndëshkuar shkelje të tilla dhe Kosova duhet të armatoset më shumë dhe më shpejt dhe të punojë me Ukrainën dhe të kopjojë mësimin e Ukrainës se si të zmbrapsë agresionin rus me anë të mjeteve moderne të sigurisë me drone”, shtjelloi ai.

Tutje, eksperti austriak kërkoi nda BE, SHBA dhe të tjerët, që të ashpërsojnë gjuhën ndaj Serbisë, derisa përmendi edhe disa masa që duhet të ndërmerren.

“Së treti: bashkësia ndërkombëtare duhet të ashpërsojë gjuhën dhe veprimet e saj. Vetëm dënimet politike janë të pamjaftueshme. NATO/KFOR, BE, Shtetet e Bashkuara dhe partnerët e tjerë duhet:

• të kërkojnë një hetim të menjëhershëm dhe transparent me vëzhgues ndërkombëtarë;

• të ushtrojnë presion mbi Beogradin që të bashkëpunojë plotësisht dhe të dorëzojë çdo të dyshuar ose personel të përfshirë;

• të vendosin masa të synuara diplomatike dhe ekonomike nëse Serbia rezulton të ketë qenë përgjegjëse ose bashkëpunëtore; dhe

• të përshpejtojnë llogaridhënien për individët dhe grupet që veprojnë pa u ndëshkuar në veri.

Dhe ta ftojnë Kosovën në partneritetin e NATO-s për paqe dhe në një Plan Veprimi për Anëtarësim në NATO që do të çojë në anëtarësimin e plotë të Kosovës në NATO gjatë këtij Mandati të Trump”

Gjithashtu, Fehlinger, potencoi se “Kosova duhet të forcojë masat e ligjshme vendase – hetime të shpejta policore, mbrojtje të dëshmitarëve dhe bashkëpunim me ekipet ndërkombëtare mjeko-ligjore – duke shmangur çdo veprim që mund të përkufizohet si militarizim i njëanshëm i veriut. Forcimi i menaxhimit të kufijve, hetimet e përbashkëta (kur është e mundur) dhe mandati i monitorimit të KFOR-it duhet të jenë përparësi urgjente”.

Në fund, eksperti paralajmëroi se mungesa e reagimeve të forta ndaj provokimeve ndërkufitare ndaj Kosovës mund të nxisë agresion të mëtejshëm nga Serbia.

Ai theksoi se pas ngjarjeve në Banjskë në vitin 2023, Bashkimi Evropian, NATO dhe aleatët perëndimorë duhet të dërgojnë një mesazh të qartë se shkeljet e sovranitetit të Kosovës do të kenë pasoja reale.

“Ky episod nënvizon pse partnerët evropianë dhe transatlantikë duhet të mbeten të angazhuar. Përgjigjet e dobëta ndaj provokimeve ndërkufitare normalizojnë pandëshkueshmërinë dhe ftojnë agresion të mëtejshëm. Duhet ta kishim mësuar këtë nga sulmi terrorist në Banjska në vitin 2023. BE-ja, NATO-ja dhe aleatët kryesorë tani duhet ta bëjnë të qartë se shkeljet e sovranitetit të Kosovës do të kenë pasoja reale. Kjo vendosmëri – e mbështetur nga hetime të besueshme dhe sanksione selektive – është e vetmja mënyrë për të penguar incidentet e ardhshme dhe për të mbrojtur civilët.

Duhet ta bëjmë të qartë se një sulm ndaj Kosovës nga Serbia do të çojë në bomba që bien mbi Beogradin në dimensione biblike dhe do ta zbehë përvojën e vitit 1999 dhe Beogradi duhet të vihet re nga një transportues amerikan aeroplanësh që viziton Splitin së shpejti për të dhënë një mesazh të qartë për provokuesit e Beogradit.

Sulmi dhe bombat do të bien.

Në përmbledhje: të ndjekim një hetim të shpejtë dhe transparent; të shmangim përshkallëzimin ushtarak; të ushtrojmë presion vendimtar ndërkombëtar nëse Serbia është fajtore; dhe të forcojmë kuadrin e sigurisë të bazuar në rregulla në veriun e Kosovës. Siguria e civilëve dhe integriteti i rendit ndërkombëtar varen nga kjo”, përfundoi Gunther Fehlinger për “Bota sot”.