INTERESANTE

INTERESANTE

Mendja gjeniale e Leonardo Da Vinçit

Nga Jonathan Pevsner

Përgjatë shekujve, çdo brez e ka interpretuar Leonardo da Vinçin (1452-1519), duke e cilësuar si tejet modern. Po cila është domethënia që ka Leonardo në epokën tonë. Natyra jonë bazike si qenie njerëzore, nuk ka ndryshuar në 500 e kusur vite, por mjedisi ynë është shndërruar në një shkallë të jashtëzakonshme, së bashku me perspektivat tona mbi arritjet e tij, dhe tonat gjithashtu.

Natyra e gjeniut

Leonardo ishte një gjeni, dhe një simbol i fuqishëm i “njeriut universal”, për shkak të interesave të tij të gjera në art, shkencë dhe teknologji, që përfshjnë disiplina, nga kimia (ai zbuloi acetonin) në astronomi (ai zbuloi fazat e ndriçimit të hënës) në matematikë (ai zbuloi qendrën e gravitetit të një piramide), dhe deri tek puna me plastikën.

Gjeniu merr shumë forma, dhe në rastin e Leonardos, ne i njohim kufizimet e tij. Ai ishte i vetëdijshëm për mungesën e një arsimimi zyrtar. Ai e quante veten “omo sanza lettere” (një njeri pa gërma). Ai kishte probleme me l..

Read More
INTERESANTE

Dentisti i parë shqiptar, pacient i të cilit ishte edhe Gjergj Fishta

Në vitin 1937 është hapur klinika e parë dentare në Shqipëri, nga stomatologu Dr. Haxhi Hafiz Hasan Kaduku, pacient i të cilit ishte edhe Gjergj Fishta, madje i ka dhurur edhe vargje gjatë vizitës, shkruan Gazeta Metro.

Haxhi Hafiz Dr. Hasan Kaduku, lindur më 1865, u diplomua në Stamboll si mjek stomatolog, por me shpalljen e pavarësisë kthehet në Shqipëri dhe është kështu i pari dentist me shkollë në Shqipëri, duke pasur një të veçantë se ai ishte edhe hoxhë, madje hafiz, që mbante xhybe dhe çallmë.

Studiuesi Osman Hoxha e përshkruan si njeri madhështor, shtatlartë e shpatullgjerë, me mjekër të bardhë dhe mjaft i pashëm.

Në kohën e rrethimit të Shkodrës nga malazezët në vitin 1913, Dr. Hasanin e gjejmë në llogore në detyrën e mbrojtjes së vendit.

Gjergj Fishta i kishte kushtuar Hafiz Hasan Kadukut edhe këto vargje, të cilat tregojnë se ai ishte mjekuar te mjeku i shquar stomatolog:

“Asnjëherë s’jam përkulë
As prej shkjaut e as dhe ukut
Por rri urtë e bahem pulë
Te karrigia e Kadu..

Read More
INTERESANTE

Në ditën e sotme, më 27 shkurt 272 në Naissus (Nishi i sotëm) të Dardanisë, lindi Kostandini i Madh

Jahja Drancolli

Në ditën e sotme, më 27 shkurt 272 në Naissus (Nishi i sotëm) të Dardanisë, lindi Kostandini i Madh, një nga perandorët më të shquar të lashtësisë!

Dihet dhe vërtetohet shkencërisht se Dardania dhe Dardanët nuk arritën të arrijnë apogjeun kulturor, sepse forcat e tyre më të mira u përdorën për të mbrojtur atdheun nga armiqtë e shumtë, fillimisht nga të ashtuquajturit trako-kimerët, e më vonë nga keltët. Duke u futur përfundimisht nën Perandorinë Romake, forcat e tyre ishin plotësisht të heshtura, por në shek. III – VII, gjatë periudhës së krizës dhe rënies së Perandorisë Romake, Dardania dhe popullsia e saj u gjendën sërish në fokusin e ngjarjeve historike, kulturore dhe fetare. Kolosi nga Ballkani Qendror, Kostandini i Madh me gjak dhe origjinë dardane, ashtu siç përmbushi të gjitha aspiratat e të parëve të tij të largët, dardanëve: e ngriti atdheun e tij në masën më të madhe të mundshme, duke banuar në Romën e Re – Konstandinopojë, e cila është ndërtuar në dalje të ..

Read More
INTERESANTE

Kush ishte Herodoti, “babai i historisë”?

Historiani i lashtë grek, Herodoti, është një ndër më të famshmit në historinë e njerëzimit. Ai konsiderohet zakonisht si “Babai i Historisë”, dhe vlerësohet si personi i parë që shkroi një përshkrim të plotë dhe sistematik të çështjeve njerëzore.

Vepra e tij kryesore “Historitë”, ishte një përshkrim i detajuar i luftërave greko-persiane që ndodhën në fillim të shekullit V-të Para Krishtit, dhe ishte hera e parë që një shkrimtar kishte realizuar ndonjëherë një studim aq sistematik dhe të plotë të së kaluarës apo ishte përpjekur të shpjegonte shkak-pasojën e ngjarjeve të saj.

Pas Herodotit, analiza historike u bë një pjesë e pazëvendësueshme e jetës intelektuale dhe politike. Veprat pioniere të Herodotit në fushën e historisë janë studiuar prej shekujsh, dhe vazhdojnë të jenë me interes për studiuesit edhe sot, si për përmbajtjen, po ashtu edhe për trashëgiminë e tyre që vazhdon deri në ditët tona.

Herodoti lindi në vitin 484 Para Krishtit Halikarnasus, që ndodhej në qytetin e sotëm ..

Read More
INTERESANTE

Kush janë qytetet më të vjetra të banuara në botë

Rreth vitit 10.000 Para Krishtit njerëzimi fillimisht filloi të vendosej në komunitete të vogla bujqësore, të cilat u zgjeruan më pas për të krijuar qytetet e para në botë. Shumë qytete të famshme nga këto djepe të hershme të qytetërimit – në Lindjen e Mesme, Kinë dhe Indi – janë zhdukur nga faqja e dheut. Por disa vazhdojnë të jenë të banuara ende sot. Ja cilët janë ato.

Luojang, Kinë

I ndodhur në provincën Henan, ai është një kandidat i fortë për qytetin më të vjetër në Lindjen e Largët. Besohet se u themelua gjatë dinastisë e parë misterioze të Kinës, Xia, e cila sundoi një pjesë të Kinës përpara zhvillimit të fjalës së shkruar. Në vitin 1959 arkeologët gërmuan mijëra objekte të punuara me mjeshtëri në Luojang, të cilat datojnë që nga viti 1600 Para Krishtit, pra rreth kohës kur supozohej se sundoi dinastia Xia. Midis tyre kishte objekte të çmuara prej bronzi dhe bizhuteri luksoze prej nefriti, që sugjerojnë një qytetërim antik shumë të organizuar.

Varanasi, Indi

Është ndoshta q..

Read More
INTERESANTE

30 vjet më parë, më 26 shkurt 1993, Milosheviq dëboi rreth 200 familje kroate nga Janjeva

Jahja Drancolli

30 vjet më parë, më 26 shkurt 1993, Milosheviq dëboi rreth 200 familje kroate nga Janjeva, të cilët ishin vendosur këtu së paku 700 vjet më parë!

Janjeva dhe janjevasit kryesisht nga Raguza (Dubrovniku), sipas një letre të Papa Benediktit XI, përmendën për herë të parë në Kosovë në vitin 1303. Ndërsa në gjysmën e parë të shekullit XV Janjeva përmendet si qendër konusllore e Republikës së Raguzës. Pas një historie të gjatë këtu nën pushtimin osman dhe më vonë nën serbët gjatë historisë moderne, në vitin 1993 kroatët e Janjevës u dëbuan me forcë nga autoritetet serbe të udhëhequra nga Slobodan Milosheviq.

Kisha katolike kushtuar Shën Nikollës, e përmendur në vitin 1303, u rindërtua në vitin 1856 dhe që atëherë ritet fetare janë mbajtur në gjuhën kroate. Historia e dhunës serbe kundër kroatëve njihet kryesisht në vitet 1920, 1948. Pas persekutimit të viteve 1990-ta, kroatët e Janjevës u vendosën kryesisht në Kistanje afër Kninit (Kroaci), dhe sipas tyre ky vend tani quh..

Read More
INTERESANTE

Në vitin 1913 ushtria serbe mori nga Durrësi, 2 relieve antike të vyera

“…Dy relieve të tjera, të vendosura gjithashtu në portën e madhe të kalasë, në afërsi të

amfiteatrit e që paraqesin luftime të tilla. Të dyja këto relieve, që prej vitit 1913, u morën me vete nga ushtria serbe që kishte pushtuar qytetin. Dhe ndodhen në muzeun e Beogradid. Dhe ky reliev del në pah edhe në një fotografi të botuar nga konsuli frëng Degaran në librin ‘Kujtime nga Shqipëria e Veriut’ Paris 1901.”

The post Në vitin 1913 ushtria serbe mori nga Durrësi, 2 relieve antike të vyera first appeared on In For.

Read More
INTERESANTE

La Tribuna (1915)/ Ku ndodhet Isa Boletini? – Intervista ekskluzive me djalin e tij, Ademin

NGA: AURENC BEBJA

“La Tribuna” ka botuar, të mërkurën e 24 nëntorit 1915, në faqen n°5, intervistën ekskluzive asokohe me djalin e Isa Boletinit, Ademin, të cilën, Aurenc Bebja, nëpërmjet blogut të tij “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Intervista jonë me djalin e Isa Boletinit

Para së gjithash, më duhet të protestoj kundër publikimit në gazeta të disa klisheve që paraqesin babanë tim plak të rraskapitur dhe të veshur si një turk nga Azia e Vogël — më thotë i riu Adem Boletini, djali i luftëtarit trim shqiptar, një oficer i pashëm njëzet vjeçar me flokë të zeza në ushtrinë tonë, siç shkruante dje “Tribuna”, dhe tashmë i dërguar që kur la shkollën ushtarake të Modenës, në qytetin simpatik të…

ImageBurimi: La Tribuna, e mërkurë, 24 nëntor 1915, f.5FOTO GALERI
Babai im Isai është vetëm 50 vjeç, ai është shtatlartë, energjik, i drejtë.

— A keni dëgjuar për vdekjen e tij?

— Jo. Megjithatë, edhe pse tani jam mësuar të lexoj komunikimin e zi në gazetat e t..

Read More
INTERESANTE

Albanologu austriak që dha vlera për shqiptarët

Norbert Jokli (25 shkurt 1887 – maj 1942) ishte albanolog austriak me prejardhje hebreje. Njihet si një ndër themeluesit e albanologjisë. Por, para se të njihej si albanolog i madh ai ishte i çmuar si studjues i filologjisë balto-sllave dhe si bibliotekar (Oberstadtsbibliothekar) i Universitetit të Vjenës.

Jeta dhe karriera

Lindi në Bzenec (asokohe Bisenz), Moravia e Jugut, sot Republika Çeke si biri i vetëm i një tregtari hebre. Përfundoi shkollën e lartë me nota të shkëlqyera dhe hyri në fakultetin e drejtësisë në Universitetin e Vjenës. Mori këtu gradën e doktorit të drejtësisë summa cum laude më 23 qershor, 1901. Disa kohë veproi si stazhist ligjor, por më vonë vendosi t’i përkushtohej gjuhësisë. Studioi gjuhët indo-evropiane te P. Kretschmer, gjuhët sllave te V. Vagic dhe gjuhët romane te G. Meyer-Lübke; u gradua me lavdërim në këto lëme. Në vjeshtën e vitit 1903, ai u bë stazhist në bibliotekën e Universitetit te Vjenës ku punoi deri në vitin 1938. Në moshën 30 vjeçare, mësoi g..

Read More
INTERESANTE

Pagëzimorja e Butrintit, një nga më të mëdhatë në Mesdhe

Parku Kombëtar i Butrintit, në një postim në rrjetet sociale, sjell një album fotografik dhe informacion mbi pagëzimoren e Butrintit, një nga monumentet kryesore, më të bukura të këtij parku dhe një nga më të mëdhatë në të gjithë Mesdheun.

Koha e ndërtimit të saj mendohet rreth viteve 550-570 pas Krishtit.

Mozaiku është kompozuar shumë bukur. Dekori i dyshemesë përbëhet nga shtatë shirita që qarkojnë vaskën e pagëzimit të ndodhur në qendër, bashkë me të cilën bëhen tetë, numri i krishterë që nënkupton shpëtimin dhe përjetësinë.

Dy nga shiritat përbëhen nga medaljone të thjeshtë të lidhur me njëri-tjetrin, të tjerët përmbajnë rondele me kafshë katërkëmbëshe, shumë zogj uji dhe peshq, gjithsej 69 e të gjitha simbole të lidhura me pagëzimin.

Në kushte ideale, kompleksi i Baptisterit dhe mozaikët e tij do të duhej të ishin gjithnjë të ekspozuar. Ngritja dhe ulja sezonale e nivelit të ujit, në lagunën përreth, shkakton lagjen dhe tharjen e përsëritur të dyshemeve.

Nëse mozaikët do të i..

Read More