Ambasadori Jürg Sprecher: Zvicra dhe Kosova – Miqësi që ndërton të ardhmen

“SWISSCOY në Kosovë është deri më tani angazhimi më i madh i Ushtrisë Zvicerane në kuadër të promovimit të paqes. Që nga viti 1999, deri në 215 pjesëtarë të ushtrisë për çdo kontingjent janë në shërbim të forcave të KFOR-it në Kosovë. Me këtë kontribut, Zvicra përmes ushtrisë së saj të paqes mbështet sigurinë dhe stabilitetin në vend”, tha ndër të tjera Shkëlqesia e Tij për helveticALforum.ch, Ambasadori Sprecher. Është një nder i madh dhe një kënaqësi e veçantë për redaksinë tonë të zhvillojë këtë intervistë ekskluzive me Shkëlqesinë e Tij, z. Jürg Sprecher, Ambasador i Zvicrës në Republikën e Kosovës.

Zvicra ka qenë gjithmonë një mike e sinqertë dhe mbështetëse e palëkundur e Kosovës – në paqe, zhvillim dhe përparim. Në këtë bisedë të hapur dhe miqësore, Ambasadori Sprecher ndan mendimet e tij mbi marrëdhëniet e ngushta ndërmjet dy vendeve, bashkëpunimin në fusha të ndryshme dhe miqësinë që lidh popujt tanë.

Ne i shprehim falënderimet më të sinqerta Ambasadorit për kohën e çmuar dhe përgjigjet e tij të hapura.

Shkëlqesia Juaj, z. Jürg Sprecher, Zvicra ka dëshmuar për dekada mbështetje konkrete për Kosovën. Si janë marrëdhëniet tuaja personale me udhëheqësit politikë të Kosovës?

Zvicra ka mbajtur prej shumë vitesh marrëdhënie të ngushta dhe miqësore me Kosovën – si në nivel politik, ashtu edhe personal. Mbështetja jonë është gjithmonë bazuar në bashkëpunim konkret, qoftë në forcimin institucional, zhvillimin ekonomik ose në fushën e migracionit. Kjo ka bërë që Zvicra të perceptohet në Kosovë si partnere e besueshme dhe e respektuar. Nënshkrimi i Marrëveshjes së Tregtisë së Lirë midis Kosovës dhe EFTA-s në janar, në Davos, është vetëm një dëshmi e kësaj marrëdhënieje të ngushtë.

Edhe marrëdhëniet e mia personale me drejtuesit politikë të vendit janë të mira, të hapura dhe të mbështetura në respekt të ndërsjellë. Të dyja vendet tona janë shtete të vogla, gjë që e lehtëson komunikimin e drejtpërdrejtë. Vizita e fundit shtetërore e Presidentes Osmani në Zvicër e theksoi edhe një herë këtë lidhje dhe fuqizoi synimin tonë të përbashkët për thellimin e mëtejshëm të bashkëpunimit.

E dimë që Zvicra ka kontribuar ndjeshëm në paqen dhe zhvillimin e Kosovës. Në cilat fusha përqendrohet më shumë ky angazhim sot?

Zvicra është angazhuar prej shumë vitesh në fusha të ndryshme në Kosovë, dhe ky angazhim mbetet i gjerë edhe sot.

SWISSCOY në Kosovë është angazhimi më i madh i Ushtrisë Zvicerane në kuadër të promovimit të paqes.

Që nga viti 1999, deri në 215 pjesëtarë të ushtrisë për çdo kontingjent janë në shërbim të KFOR-it. Me këtë kontribut, Zvicra mbështet sigurinë dhe stabilitetin në vend. Përveç kësaj, jemi të pranishëm edhe në kuadër të promovimit civil të paqes dhe përmes instrumenteve të ndryshme të bashkëpunimit ndërkombëtar. Në Programin e Bashkëpunimit të Zvicrës për Kosovën 2022–2025, fokusi është në tre fusha kryesore:

1. Qeverisja demokratike, decentralizimi dhe paqja

Mbështesim institucionet dhe shoqërinë civile për forcimin e proceseve demokratike, sundimin e ligjit, dialogut dhe kohezionit social.

2. Zhvillimi ekonomik i qëndrueshëm

Mbështesim Kosovën në arritjen e rritjes së qëndrueshme përmes përmirësimit të kushteve të përgjithshme, zhvillimit të sektorit privat dhe rritjes së aftësive profesionale të të rinjve.

3. Ndryshimet klimatike, uji dhe shëndetësia

Fokusi është te mbrojtja e burimeve natyrore, furnizimi i qëndrueshëm me ujë dhe forcimi i sektorit shëndetësor. Të gjitha këto aktivitete realizohen në partneritet të ngushtë me institucionet kosovare, shoqërinë civile, sektorin privat dhe organizatat ndërkombëtare – gjë që për ne ka rëndësi të veçantë.

Si mund Kosova të mbështesë më mirë qytetarët e saj që jetojnë dhe punojnë në Zvicër?

Nuk është në kompetencën e Zvicrës të shprehet mbi këtë çështje.

Si e shihni mundësinë e themelimit të një universiteti shqiptar në Zvicër, duke pasur parasysh numrin e madh të studentëve nga Kosova dhe Ballkani?

Në Zvicër, sistemi universitar është i organizuar në nivel kantonal dhe universitetet e reja duhet të përmbushin një sërë kërkesash ligjore. Sekretariati Shtetëror për Arsim, Kërkim dhe Inovacion (SBFI) është institucioni qendror që merret me çështjet e arsimit të lartë.

Ndeshja Zvicër–Kosovë po afron – një ngjarje që për shumë shqiptarë përjetohet si “zemër e ndarë”. A do ta ndiqni dhe përkrahni këtë ndeshje?

Po, do ta ndjek me shumë interes. Për shumë njerëz – si në Zvicër ashtu edhe në Kosovë – kjo ndeshje ka një domethënie të veçantë emocionale. Sukseset e përfaqësueses zvicerane shpesh ndiqen me gëzim edhe në Kosovë, jo vetëm sepse shumë lojtarë me prejardhje kosovare luajnë rol të rëndësishëm në ekipet tona kombëtare, si në atë të meshkujve ashtu edhe të femrave.

Kjo është një shembull i bukur i lidhjeve të ngushta mes dy vendeve. Personalisht, do ta ndjek ndeshjen në Prishtinë, së bashku me ekipin e Ambasadës, dhe natyrisht do të përkrah përfaqësuesen tonë kombëtare. Sporti ka fuqinë të bashkojë njerëzit, pavarësisht prejardhjes apo historisë.

Zvicra ka traditë të fuqishme në promovimin e kulturës dhe artit. Si mund të zhvillohet më tej bashkëpunimi kulturor Zvicër–Kosovë?

Zvicra ka një traditë të gjatë në mbështetjen e kulturës dhe artit – jo vetëm si shprehje e kreativitetit, por edhe si mjet për të afruar njerëzit, për të promovuar pjesëmarrjen shoqërore dhe për të kapërcyer ndarjet.

Edhe në Kosovë, Zvicra është një partnere e besueshme: jemi donatori më i madh bilateral për mbështetjen e kulturës. Angazhimi ynë përfshin projekte të vogla në muzikë, teatër, art pamor dhe letërsi, deri te ngjarje të mëdha kulturore që mbështesin skenën lokale.

Diaspora kosovare në Zvicër është një faktor shumë i rëndësishëm, sepse ndërton ura të reja dhe e mban të gjallë shkëmbimin kulturor mes vendeve tona. Në këtë bazë, iniciativa të ardhshme si shkëmbime artistike, festivale të përbashkëta, programe edukative dhe bashkëpunime digjitale mund të nxisin më shumë takime dhe kohezion shoqëror.

Sa i rëndësishëm është sporti në ndërtimin e urave të miqësisë dhe integrimit mes dy vendeve? A ka projekte konkrete që Zvicra mbështet në Kosovë në fushën e sportit?

Sporti mund t’i afrojë njerëzit dhe ta forcojë kohezionin shoqëror – dhe kjo vlen edhe në nivel ndërkombëtar. Bashkëpunimi ynë aktual me Kosovën përqendrohet në fushat e përmendura më lart, por ne përshëndesim çdo iniciativë që përmes sportit nxit takime dhe miqësi.

Si mund të forcohet bashkëpunimi midis komunitetit shqiptar dhe atij zviceran në fushën e bamirësisë dhe projekteve sociale?

Të dyja vendet janë të ndryshme dhe pluraliste. Zvicra i kushton vëmendje të madhe mbrojtjes së kësaj diversiteti dhe të drejtave të minoriteteve – në Kosovë, në Ballkanin Perëndimor dhe në nivel ndërkombëtar. Në këtë kontekst, ne mirëpresim iniciativat që nxisin bashkëpunimin, projektet e përbashkëta dhe rrjetëzimin e organizatave, me qëllim forcimin e kohezionit shoqëror dhe ndihmën aty ku është më e nevojshme.

Si mund të inspirohen të rinjtë shqiptarë që jetojnë në Zvicër të kontribuojnë pozitivisht në komunitetin e tyre dhe në Kosovë – sipas shembullit zviceran?

Të rinjtë nga Kosova që jetojnë në Zvicër kanë shumë mundësi për të kontribuar pozitivisht në nivele të ndryshme.

Shumë prej tyre ndjejnë lidhje të fortë me Kosovën dhe kulturën e tyre – gjë që i motivon edhe më shumë.Zvicra mund të shërbejë si shembull frymëzimi, me traditën e saj të solidaritetit, angazhimit për të mirën e përbashkët dhe pjesëmarrjes aktive në jetën shoqërore.

Përfundim

Kjo intervistë nënvizon marrëdhëniet e thella dhe miqësore midis Zvicrës dhe Kosovës – një partneritet i bazuar në respekt, bashkëpunim dhe vizion të përbashkët për paqe, zhvillim dhe qëndrueshmëri. Biseda me Shkëlqesinë e Tij, Ambasadorin Jürg Sprecher, tregon qartë thellësinë dhe rëndësinë e kësaj marrëdhënieje: nga bashkëpunimi në fusha si qeverisja, ekonomia, kultura, sporti dhe paqja, deri te lidhjet personale dhe respekti i ndërsjellë. Fjalët e Ambasadorit na kujtojnë se Zvicra mbetet një partnere e besueshme dhe një urë për Kosovën, duke mbështetur zhvillimin e qëndrueshëm dhe një të ardhme më të mirë për qytetarët e saj. Kjo intervistë për helveticALforum është një dëshmi e gjallë e vlerave të përbashkëta, solidaritetit dhe vizionit për një partneritet të fortë mes dy vendeve.

Fotografitë nga EDA‑s (Departamenti Federal i Punëve të Jashtme i Zvicrës)