Putini po humb kontrollin e Evropës Lindore, ndikimi i tij në Serbi po dobësohet, ja çfarë pret Moska nga Vuçiq

Përveç miliardave të dollarëve që dalin nga buxheti i ushtrisë ruse, sanksionet e vendosura nga Bashkimi Evropian, Mbretëria e Bashkuar dhe, që nga 22 tetori i këtij viti, edhe nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ndaj gjigantëve rusë të naftës si Rosneft dhe Lukoil kanë filluar të dëmtojnë ndikimin e Moskës në Evropën Lindore. Sipas një artikulli të publikuar nga “The Telegraph”, kjo situatë ka sjellë probleme ekonomike dhe politike për shtetet e Ballkanit që janë simpatizues të Rusisë, si Serbia dhe Bullgaria. Këto sanksione janë një shenjë e humbjes së fuqisë ekonomike dhe politike të Moskës në një rajon që ka qenë tradicionalisht nën ndikimin e saj.

Kriza në Serbi

Në Serbi, pas vonesave të shumta, Shtetet e Bashkuara vendosën sanksione ndaj Industrisë Serbe të Naftës (NIS), që ka shumicën e aksioneve nën kontrollin e kompanive ruse Gazprom Neft dhe Gazprom. Në fillim të tetorit 2023, këto masa sollën një krizë në sektorin e energjisë, duke bërë që rafineria e naftës në Pançevo, e vetmja në Serbi, të fillonte përgatitjet për mbyllje në fund të nëntorit. Pas këtij zhvillimi, autoritetet serbe kanë shprehur shqetësim se nëse Beogradi nuk merr leje nga Uashingtoni për të rifilluar operacionet, llogaritë e NIS mund të ngrihen që tani (2 dhjetor). Presidenti serb Aleksandar Vuçiç ka paralajmëruar se nuk ka “lajme të mira” në lidhje me këtë situatë.

Bullgaria dhe ndikimi i sanksioneve

Në Bullgari, pas vendosjes së sanksioneve, autoritetet njoftuan në fillim të nëntorit se do t’i merrnin nën kontroll asetet e Lukoil. Rafineria më e madhe e kompanisë ruse në Ballkan ndodhet në qytetin Burgas, porti më i rëndësishëm detar i Bullgarisë. Kjo masë u pasua nga një leje nga SHBA për Bullgarinë, që e mundësonte vazhdimin e disa transaksioneve biznesi me Lukoil deri në prill të vitit 2026. Edhe pse shteti bullgar po përpiqet të përballojë pasojat e sanksioneve, ky zhvillim ka thelluar përçarjet politike brenda vendit, duke krijuar tensione mes zyrtarëve pro-rusë dhe atyre pro-perëndimorë.

Serbia në pritje të zgjedhjeve

Serbia ka luhatur vazhdimisht qëndrimin e saj mes Rusisë dhe Bashkimit Evropian, dhe “The Telegraph” sugjeron se tani mund t’i duhet të bëjë një zgjedhje më të qartë. Igor Novakoviç, një ekspert për gjeopolitikën, ka komentuar se kjo është një periudhë vendimtare për Serbinë, pasi “të ulesh në dy karrige” është e mundur vetëm kur rendi ndërkombëtar është i qëndrueshëm. Sidoqoftë, ky rend po ndryshon, dhe Serbia mund të detyrohet të vendosë anën që do të ndjekë në të ardhmen. Novakoviç shton se presidenti Vuçiç mund të marrë kontrollin mbi NIS dhe të shpresojë që Uashingtoni të miratojë vazhdimin e operacioneve për të mundësuar gjetjen e një blerësi të mundshëm. Nëse kjo ndodh, Vuçiç ka shprehur se do të ofronte “çmimin më të lartë të mundshëm” për miqtë rusë në rast të shtetëzimit të NIS.

Humbjet e ekonomisë ruse

Sanksionet që u vendosën nga Perëndimi kanë pasur një ndikim të ndjeshëm në ekonominë ruse, sidomos në sektorin e naftës. Eksportet e naftës ruse kanë rënë ndjeshëm, dhe dërgesat në Kinë, që është një nga partnerët më të mëdhenj të Rusisë, janë ulur me 500,000 fuçi në ditë që nga tetori i këtij viti, duke arritur në 800,000 fuçi në ditë, niveli më i ulët që nga fillimi i pushtimit të Ukrainës. Po ashtu, eksportet në Indi dhe Turqi kanë pësuar gjithashtu një rënie. Lukoil ka pësuar humbje të mëdha, duke shitur vetëm 64,000 fuçi në nëntor, krahasuar me 569,000 fuçi që shiste në shtator. Ndikimi i sanksioneve ka qenë gjithashtu i dukshëm në çmimin e naftës ruse, e cila tani shitet me një zbritje më të madhe në krahasim me çmimin botëror, duke shtuar shqetësimet për një rënie të mëtejshme të të ardhurave ruse.

Komento