FSK forcohet, Serbia paralajmërohet? Ekspertët flasin për fabrikën e re të municioneve në Gjakovë

Ditë më parë, Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti, njoftoi se municionet e para të fabrikës së municioneve që do të ndërtohet në Gjakovë do të prodhohen në fund të vitit 2026.

Qeveria në detyrë e Kosovës më 27 nëntor miratoi kërkesën për shpronësimin e pronave të ish-kombinatit bujqësor Ereniku, për ndërtimin e zonës industriale në Jahoc të Gjakovës, ku do të ndërtohet fabrika e municioneve.

“Me këtë hapim rrugë në terren ndërtimit të fabrikës së municioneve, të parës së llojit të saj në Kosovë që do t’i shërbejë ushtrisë sonë, do ta rrisë sigurinë tonë dhe do t’i ngrehë edhe më tej kapacitetet tona mbrojtëse”, tha Kurti në fillim të mbledhjes.

Nëntorin e vitit të kaluar, Qeveria kishte njoftuar për nisjen e procesit për hapjen e një fabrike për prodhimin e municionit dhe për laboratorë për dizajnimin e fluturakeve pa pilotë, të njohura si dronë.

Po ashtu, edhe në dhjetorin e po atij viti, Qeveria e Kosovës nënshkroi marrëveshje me prodhuesin turk të industrisë Makine ve Kimya Endüstrisi, për themelimin e një fabrike të municioneve në Kosovë.

“Ndërtimi i kësaj fabrike, për të cilin kemi kontratë të nënshkruar me prodhuesin turk MKE, do të përfundojë brenda vitit të ardhshëm. Municionet e para nga kjo fabrikë do të dalin në fundin e vitit 2026. Përveç fabrikës së municioneve, kjo zonë industriale do të shërbejë edhe për investitorë të tjerë me të cilët jemi në kontakt dhe do të prodhojmë lloje të ndryshme të produkteve ushtarake, dronët ushtarakë dhe civilë ‘Made in Kosova’”, tha Kurti.

Ky lajm u prit mjaft mirë, derisa u nënvizua rëndësia e kësaj fabrike të municioneve ushtarake.

Mirëpo, si do ndikojnë në aspektin e sigurisë prodhimi i municioneve ushtarake,më gjerësisht për “Bota sot” folën ekspertët e sigurisë.

Dashevci: Është shumë e rëndësishme për Kosovën të ketë prodhim vendor të municioneve në kontekstin e sigurisë

Fillimisht, për këtë temë foli eksperti Arben Dashevci, i cili tha se, prodhimi i municioneve është një lajm shumë i mirë në aspektin e mbrojtjes.

Ai potencoi se ushtria e Kosovës po kalon në fazë tjetër, atë të kompletimit të kapaciteteve si ushtri me standard të NATO-s.

“Municionet e para të fabrikës së municioneve që do të ndërtohet në Gjakovë do të prodhohen në fund të vitit 2026, ky është lajm i shumë pritur në aspektin e mbrojtjes dhe sigurisë për vendin tonë.

Ushtria jonë po kalon në një fazë tjetër pra në kompletimin e kapaciteteve të plota operacionale si ushtri profesionale me standarde të NATO-s.

Do të ndërtohet fabrika e municioneve që mundëson plotësimet ose kërkesat e nevojshme për një ushtri profesionale dhe kjo do të thotë siguri kundrejt pasigurisë”.

Krahas kësaj, eksperti në prononcimin e tij, potencoi rëndësinë që ka prodhimi vendor i municioneve ushtarake.

Në këtë pikë, ai potenocoi se kjo gjë ndikon edhe në ndryshimin e ekuilibrit të sigurisë karshi Serbisë.

“Është shumë e rëndësishme për Kosovën të ketë prodhim vendor të municioneve në kontekstin e sigurisë aktuale dhe asaj rajonale, sepse tregon seriozitet dhe kapacitete vetanake mbrojtëse.

Ky zhvillim automatikisht e ndryshon ekuilibrin e sigurisë në raport me Serbinë sepse tregon qartë Serbisë dhe të gjithë atyre që kanë qasje destruktive se ne kemi kapacitete të plota mbrojtëse dhe vetëm mbrojtëse, pra mbrohemi si shtet kundrejt çdo rreziku që na vjen nga kushdo qoftë ai”, përfundoi Arben Dashevci për “Bota sot”.

Softa: Kosova drejt një vendi prodhues dhe hyn në hartën e shteteve të rajonit me rëndësi në industrinë e mbrojtjes

Kurse, eksperti Fatjon Softa në bashkëbisedimin e tij me “Bota sot” deklaroi se është një zhvillim pozitiv, fakti që Kosova hyn në si vend prodhur në hartën e shteteve të rajonit, sa i përket industrisë së mbrojtjes.

Në këtë rast, ai dha disa detaje mbi fabrikën e municioneve dhe rëndësinë e saj.

“Kosova drejt një vendi prodhues dhe hyn në hartën e shteteve të rajonit me rëndësi në industrinë e mbrojtjes.

Kompania e kontraktuar nga qeveria në largim e kryeministrit në detyrë Kurti është MKE, kompani shtetërore turke e industrisë së mbrojtjes, me të cilën Kosova tashmë ka një marrëveshje për funksionalizimin dhe ndërtimin e fabrikës.

Në fazën e parë pritet të prodhohen municione të kalibrave të vegjël për armë individuale — kryesisht 5.56 mm dhe 7.62 mm, si armët e tipit kallashnikov dhe pistoletat. Fabrika do të jetë sipas standardeve të NATO-s.

Kapaciteti i planifikuar do të jetë rreth 20 milionë fishekë në vit.

Vendndodhja dhe hapësira për projektin është zona e ish-Kombinatit “Ereniku” pranë Gjakovës; në disa raporte jepen informacione se pritet të shfrytëzohen mbi 100 hektarë, duke përfshirë edhe disa investime të tjera, përfshirë industrinë e dronëve”, shtjelloi ai.

Po ashtu, Softa përmendi edhe ndikimet në planin ekonomik, si dhe avantazhet në fushën e sigurisë.

Sipas tij, kjo fabrikë do ndikojë edhe në raportet me Serbinë.

“Në planin ekonomik, pritet të ofrohen përfitime direkte si hapje vendesh pune në fusha si ndërtim, prodhim, testim, si edhe përfitime indirekte në logjistikë dhe furnizim.

Avantazhe në fushën e sigurisë janë furnizimi për Forcat e Sigurisë së Kosovës, duke ulur varësinë nga importet e municioneve bazë për FSK-në.

Mundësi për eksport në tregje të specializuara mund të krijohen nëse kapaciteti dhe certifikimet sipas standardeve të NATO-s e lejojnë, duke shtuar të ardhura valutore në buxhet.

Hapja e një fabrike municionesh ngre edhe shqetësime për çështje politike dhe të sigurisë, sidomos në marrëdhëniet me Serbinë”.

Në fund, eksperti i sigurisë shtoi se, në rajonin e Ballkanit disa shtete kanë prodhim të municioneve.

Ai përmendi disa prej tyre, derisa tha se fatmirësisht tani edhe Kosova ka hyrë në këtë kategori.

“Në Ballkan operojnë disa shtete në industrinë e prodhimit të municioneve, si:

Serbia — prodhues të njohur si Krušik dhe Zastava (sistem i integruar prodhimi dhe eksporti).

Bosnja dhe Hercegovina — Igman (Konjic) prodhon municione (5.56–12.7 mm) me rëndësi rajonale.

Bullgaria — firma shtetërore si VMZ dhe bashkëpunime të reja (p.sh. me Rheinmetall) po rindërtojnë kapacitetet për karikues/guaska dhe fishekë të mëdhenj (projekte të fundit për prodhim baruti dhe 155 mm).

Rumania — ROMARM dhe bashkëpunime me kompani europiane; projekte për barut dhe fishekë.

Kroacia — kompani si Đuro Đaković (riprodhime, riparime dhe shërbime teknike) që kontribuojnë në zinxhirin e mbrojtjes.

Sllovenia, Maqedonia e Veriut, Shqipëria, Mali i Zi, të cilat kanë kapacitete më të vogla ose aktivitete të kufizuara dhe nuk janë prodhues të mëdhenj të municioneve; Shqipëria deri tani ka pasur aktivitet të kufizuar krahasuar me vendet e mësipërme.

Kosova po hyn në këtë kategori”, përmbylli Fatjon Softa.