Akademiku ‘zbulon’ ngjashmëritë e dallimet mes personaliteteve historike dhe dy pavarësive shqiptare

Historia shqiptare është ndërtuar mbi sakrifica, vizion dhe udhëheqës që në periudha të ndryshme kanë ditur të ngrenë popullin drejt lirisë dhe shtetformimit. Nga ngritja e flamurit në Vlorë më 1912, që shënoi lindjen e shtetit shqiptar, e deri te shpallja e Pavarësisë së Kosovës më 2008, shqiptarët kanë dëshmuar vazhdimësi në idealin e tyre për liri dhe vetëvendosje. Secila nga këto ngjarje u udhëhoq nga figura të mëdha historike, të cilët me veprimtarinë e tyre – politike, diplomatike apo kryengritëse – ndërtuan themelet e identitetit dhe shtetësisë.

Përmes këtyre proceseve, u formësua një rrugë e gjatë zhvillimi kombëtar, ku breza të tërë sakrifikuan për ta çuar përpara ëndrrën e lirisë dhe shtetit të bashkuar. Ndonëse rrethanat historike shpesh kanë qenë të vështira, shqiptarët kanë qëndruar të pandalshëm në përpjekjen për të ruajtur gjuhën, kulturën dhe territorin e tyre. Rilindësit hodhën themelet e vetëdijes kombëtare, ndërsa prijësit politikë dhe ushtarakë të shekujve XIX dhe XX e shndërruan këtë vetëdije në projekt shtetformues, duke e bërë çështjen shqiptare të padiskutueshme në arenën ndërkombëtare.

Çdo etapë e kësaj historie — nga kryengritjet e Kosovës, te Lidhja e Prizrenit, nga Vlora te Prekazi, nga diplomacia e Ismail Qemalit te vizioni i Ibrahim Rugovës — tregon përpjekjen e pandërprerë për liri, njohje dhe dinjitet kombëtar. Kjo trashëgimi u transmetua brez pas brezi, duke përforcuar bindjen se liria nuk është dhuratë, por rezultat i një sakrifice të madhe kolektive. Në këtë kontekst, krahasimi i roleve dhe kontributeve të figurave të ndryshme historike është thelbësor për të kuptuar se si u ndërtua identiteti politik dhe historik i shqiptarëve dhe si u arritën dy momentet kyçe të pavarësisë sonë.

Akademiku Frashër Demaj, thotë se personalitetet e rëndësishme kombëtare kanë të përbashkëta dhe dallimet sa i takon kontributeve kombëtare.

Ai tregon ngjashmëritë dhe dallimet.

“Natyrisht personalitetet e rëndësishme kombëtare si Ismail Qemali dhe Isa Boletini i kanë të përbashkëtat dhe dallimet sa i takon kontributeve kombëtare. E përbashkëta midis tyre qëndron në themelet e patriotizmit, luftës për liri dhe shtet kombëtar, kurse dallimet janë të theksuar nga natyra e angazhimit të tyre. Ismail Qemali ishte politikan, deputet, diplomat me autoritet jo vetëm nder shqiptarë, por atë e njihte dhe e konsideronte edhe diplomacia ndërkombëtare sidomos ajo austro-hungareze, britanike dhe italiane që kishin interesat e tyre në rajon dhe drejtpërdrejtë në gjeografinë shqiptare. Ndërsa Isa Boletini shquhej për nga autoriteti i tij në popull sidomos në Vilajetin e Kosovës dhe atë të Shkodrës. Ai bënte pjesë në parinë e vendit dhe ishte tribun popullor me autoritet i cili me ndikimin e tij ishte në gjendje që të ngrehte në këmbë nahije të tëra që ti bashkoheshin në luftën kryengritëse dhe mbrojtëse. Ismail Qemali dhe Isa Boletini kanë funksionuar si një binom patriotik me vlera të veçanta kombëtare. Madje vet Ismaili, në pamundësi ta merrte Hasan Prishtinën, e mori në Londër Isen, jo pse ky i fundit shquhej për diplomaci por për të faktuar që aty ishte edhe Vilajeti i Kosovës përmes përfaqësuesit të vet që ishte Isa Boletini”, shprehet Demaj.

ImageAkademiku Frashër DemajFoto galeri
Një ditë pas 28 Nëntorit, akademik Demaj, thotë se brezi i ri duhet të kuptojë dy ngjarjet më të rëndësishme në historinë e popullit shqiptar që dhanë rezultat.

“Brezi i ri duhet ta kuptojë që dy janë ngjarjet më të rëndësishme në historinë e popullit shqiptar që dhanë rezultat. E para 28 Nëntori i vitit 1912, kur u shpall dhe pastaj u njoh shteti shqiptar dhe e dyta 17 shkurti i vitit 2008 kur u shpall në Kuvend Pavarësia e Kosovës dhe të nesërmen filloi njohja ndërkombëtare që shënoi realizimin e synimit të brezave, pavarësisht se deri në vitet e 90-ta shqiptarët e Kosovës kanë bërë përpjekje dhe luftë për liri e bashkim kombëtar”, deklaron akademiku.

Sipas tij, gjeneratat e reja duhet të ndjehen krenar për përkatësinë e tyre kombëtare, historinë, kulturën dhe traditën e popullit të tyre.

“Brezi i ri duhet ta kuptoj se për lirinë dhe shtetin e Kosovës janë sakrifikuar shumë jetë njerëzish. Pavarësia e Kosovës nuk do të arrihej asnjëherë pa politiken paqësore, kombinimin e veprimeve politiko-diplomatike qe e sensibilizuan çështjen e Kosovës në diplomacinë ndërkombëtare dhe pikëtakohen në personalitetin e Ibrahim Rugovës dhe luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës që bashkohet në simboliken e sakrificës së madhe për liri që për emërues të përbashkët e ka Adem Jasharin.

Gjeneratat e reja duhet të ndjehen krenar për përkatësinë e tyre kombëtare, historinë, kulturën dhe traditën e popullit të tyre. Ata duhet ta duan Shqipërinë, Kosovën dhe trojet tjera shqiptare, të punojnë për ti përparuar shtetet dhe kombin tonë sepse ky është shekulli i qytetërimit që ju dha mundësi shqiptarëve që të rilindin politikisht dhe të bëjnë përpjekje për realizimin e interesave të tyre duke kultivuar paqen dhe duke integruar kombin në familjen e popujve të qytetëruar”, shton Demaj.