Krimi gjenocidal që vjen nga mendja e helmuar dhe goja e kalbur e Lirim Mehmetajt

Ka raste kur fjalët janë më të rënda se plumbat. Jo sepse shpojnë mishin, por sepse vrasin ndërgjegjen. Dhe ndërgjegjja, kur vritet, lë pas një qenie që ecën, flet e frymon — por që nuk jeton më.

Kur Lirim Mehmetaj tha se “Millosheviqin s’mund ta quajmë kriminel të luftës, sepse vdiq para se të dënohej”, nuk foli më njeriu, por hija e tjj e zezë si katrani.

Hija e një mendjeje që ka humbur kontaktin me shpirtin, sepse e mat drejtësinë me rregulloren, dhe jo me gjakun.

Në atë çast, Mehmetaj u bë sintezë e të gjitha frikërave njerëzore: frikës për ta parë të vërtetën, frikës për të mos u prishur me të fuqishmit, frikës për të thënë “po” atje ku bota e sheh qartësisht “JO-në”.

Në botën e tij, drejtësia është formalitet, jo ndjenjë. E drejta është letër, jo frymë. Kështu flasin të gjitha ndërgjegjet e korruptuara që rrinë nën hijen e Baton Stanishiqëve të kësaj bote — njerëz që kanë mësuar të shesin moralin në tregun e pushtetit.

Këta njerëz nuk pyesin çka është e drejtë, por çka është e leverdishme. Dhe Mehmetaj është produkti më i zellshëm i këtij deformimi. Ai është zëri i një politike që s’e njeh dhimbjen e viktimës, por vetëm interesin e patronit.

Në filozofinë e tij nuk ekziston krimi pa dënim formal.

Pra, sipas tij, nëse një kriminel vdes para se të dënohet, ai pastrohet automatikisht nga mëkatet.

Kjo është metafizika e absurdit, ku e vërteta nuk qëndron më në realitet, por në procesin burokratik të njeriut.

Në këtë logjikë, Hitleri do të ishte “i padëshmuar”, Stalini “i papërmendur”, e Millosheviqi “i pafajshëm”.

Por të tillë njerëz nuk e kuptojnë dot se drejtësia është më e thellë se çdo gjykatë — ajo gjendet në heshtjen e nënave që presin eshtrat e bijve, në lotin e një plaku që ruan varrin e zhdukur të gruas, në sytë e fëmijëve që lindin pa gjyshër.

Fytyra e Lirim Mehmetajt nuk reflekton dritë e ngrohtêsi, por errësirë e gjakftohtësi.

Ai flet për krimin sikur të ishte raport kontabiliteti.

Nuk ka emocion, nuk ka revoltë, nuk ka dhembje. Ka vetëm kalkulim. Dhe ky është fundi i njeriut: kur shndërrohet në numërues të viktimave, jo në absorbues të vuajtjeve tē tyre.

Ai nuk është më qytetar, as analist. Ai është mashtrimi që flet në emër të arsyes, ndërsa arsyeja është gjunjëzuar para frikës dhe servilizmit.

Moralisht, Mehmetaj është dëshmia se djalli nuk lind me brirë, por me diplomë dhe mikrofon. Ai i jep formë turpit, e lyen me fraza “juridike”, e pastaj ia servir publikut si “objektivitet”.

Por çdo “objektivitet” që fshin kufomat nga kujtesa është tradhti.

Dhe çdo tradhti e tillë është krim në heshtje — krim i dytë, më i neveritshëm, sepse përpiqet ta varrosë viktimën për së dyti: herën e parë në dhe, herën e dytë në kujtesë.

Në romanet e Dostojevskit, Zoti shpesh hesht. Por edhe në heshtje, Ai nuk pajtohet me padrejtësinë. Në universin moral, asgjë nuk mbetet e padënuar.

Dhe Millosheviqi, me apo pa Hagë, është i dënuar — sepse gjaku flet më fort se çdo aktgjykim.

Por Mehmetaj, me fjalët e tij, është bërë pjesë e atij ferri ku djegja s’vjen nga zjarri, por nga turpi që të përvëlon shpirtin, turpi që të kujton se kishe mundësi të thuash të vërtetën, por zgjodhe të heshtësh.

Lirim Mehmetaj është definitivisht më shumë se një njeri që ka folur gabimisht; ai është simptoma e një shoqërie që ka filluar ta humbasë ndjeshmërinë për drejtësinë.

Në sytë e tij shfaqet ajo që Dostojevski do ta quante “fytyra e njeriut që nuk di më të turpërohet”.

Dhe kur një shoqëri prodhon të tillë njerëz — atëherë krimi nuk është më në Hagë. Ai është në studio televizive, në gazeta, në statuset e rrjeteve sociale, në shpirtin që hesht përballë së keqes.

Sepse, në fund, fjalët janë gjykata e fundit e njeriut.

Dhe në këtë gjykatë, Mehmetaj tashmë është dënuar — jo nga ligji, por nga ndërgjegjja e popullit të vet.

Pyetje për ndërgjegjen e Lirim Mehmetajt:

A ke menduar ndonjëherë, qoftë edhe për një çast, se si do ta ndjeje në lëkurën tënde dhimbjen e atyre që u përballën me tmerrin,

nëse mizoria e policëve dhe ushtarëve të Millosheviqit do ta kishte prekur nënën, gjyshen, motrën apo vajzën tënde ?

A do të flisje ende me të njëjtin cinizëm gjakftohtë ?

Apo do ta kuptoje më në fund se dhimbja e një populli nuk është temë për manipulim, por plagë që kërkon respekt, drejtësi, shërim dhe ndjesë njerëzore?