Kur James Rubin i kërkonte “krahut të luftës” të largohen nga pushteti

Kur James Rubin, ish-zëdhënësi i Departamentit të Shtetit amerikan, u kërkonte krerëve të luftës në Kosovë të largoheshin nga pushteti, në fakt ai artikulonte një mesazh të qartë të politikës perëndimore: lufta dhe paqja nuk mund të bashkëjetojnë në të njëjtën tryezë politike. Përkrahja e madhe që SHBA dhe aleatët perëndimorë i dhanë Kosovës gjatë luftës, solli edhe pritshmëri që pas çlirimit vendi të drejtohej nga elita e re, me duar të pastra, e aftë të ndërtojë institucione demokratike e të fuqizojë shtetin ligjor.

Rubin dhe diplomacia amerikane e dinin mirë se pjesa më e madhe e krerëve të luftës, të shndërruar më vonë në liderë politikë, kishin të kaluar të dyshimtë dhe lidhje të forta me struktura të luftës që shpesh përfliteshin për korrupsion, krim të organizuar dhe ndikim informal mbi institucionet. Kërkesa e tij nuk ishte thjesht apel moral, por një paralajmërim politik: nëse e ardhmja e Kosovës do të mbetej e zënë peng nga komandantët e luftës, atëherë ndërtimi i shtetit do të mbetej i brishtë dhe i paplotë.

Në retrospektivë, historia i dha të drejtë Rubin. Për më shumë se dy dekada, krerët e luftës e mbajtën peng politikën dhe ekonominë e Kosovës, duke e shndërruar shtetin në një arenë interesash personale dhe klanore. Pasojat u panë te korrupsioni sistematik, kapja e institucioneve dhe humbja e besimit të qytetarëve te politika.

Mesazhi i Rubin mbetet aktual edhe sot: lufta ishte e drejtë dhe e domosdoshme, por ajo nuk mund të kthehet në justifikim për sundim të pafund të individëve që e përdorën sakrificën e popullit si kapital politik personal. Vetëm me ndarjen përfundimtare mes trashëgimisë së luftës dhe demokracisë moderne, Kosova mund të ecë drejt konsolidimit të shtetit dhe integrimit euroatlantik.