Profesori amerikan i jep tri opsione Kurtit për të dalë nga ngërҫi politik

Kosova ende ka mbetur pa ninstitucione të reja. Disa seanca kuvendi kanë dështuar më radhë, derisa është bërë vetëm verifikimi I mandateve të deputetëve. Por si të tillë, ata nuk kanë arritur të zgjedhin edhe kryeparlamentarin e ri dhe ushëheqësit e tjerë.

Kësisoji Kosova ende po udhëheqet nga qeveria në dorëheqje, e kryesuar nga Albin Kurti.

Kosovës dhe deputetëve të zgjedhur të saj po u bëhet thirrje që sa më parë të formojnë institucionet e reja dhe të vazhdojnë rrugën e saj përpara.

Por si i shohin BE-ja dhe SHBA-të zhvillimet në Kosovë në prag të formimit të institucioneve të reja? A ndikon mënyra e formimit të qeverisë në dialogun Kosovë-Serbi?

Lidhur me këtë ҫështje, për ‘Bota sot’ ka folur profesori amerikan, Alon Ben Meir. Ai ka përmendur disa nga arsyet pse Kosova po dështon të formoj një qeveri të re.

ImageProfesori amerikan, Alon Ben MeirFoto galeri
“Që nga zgjedhjet parlamentare në shkurt, përpjekjet e përsëritura të Kryeministrit Kurti për të formuar një qeveri të re kanë dështuar. Ka disa arsye pse Kurti nuk ka qenë në gjendje të tërheqë një nga partitë e dyta ose të treta më të mëdha – Partia Demokratike e Kosovës e qendrës së djathtë, ose PDK, mban 24 vende, Lidhja Demokratike e Kosovës, ose LDK, partia konservatore në pushtet, fitoi 20 vende – për t’u bashkuar me të në një qeveri koalicioni. Së pari, udhëheqësit e secilës parti nuk duan të formojnë një qeveri me Kurtin. Ata kanë një mosmarrëveshje serioze me të për çështjet e politikave dhe mënyrën se si ai e ushtroi pushtetin e tij gjatë gjithë mandatit të tij si Kryeministër. Së dyti, megjithëse të dielën e kaluar legjislatura e Kosovës betoi 120 ligjvënësit që do të ulen në Kuvendin e sapozgjedhur, ose Parlamentin, pas një mosmarrëveshjeje procedurale midis partive politike, Kuvendi dështoi të zgjedhë një kryetar të ri, një parakusht për formimin e një qeverie të re. Kandidatja e Vetëvendosjes! për kryetar, Albulena Haxhiu, u mund dy herë në dy votime të njëpasnjëshme. Vetëm 57 vota e mbështetën atë kur nevojiteshin 61 vota në një parlament me 120 vende për të zgjedhur Kryetarin”, vlerëson profesori.

Ai si një aryse tjetër të dështimit të Kuvendit, thotë se ekziston një konsensus publik në rritje në lidhje me bllokimin e vazhdueshëm.

“Këmbëngulja e Kurtit që Albulena Haxhiu të zgjidhet si kryetar shihet me njëfarë përbuzjeje sepse duket sikur Kurti po e vendos interesin e tij personal mbi atë të kombit. Partia Demokratike e Kosovës (PDK) e qendrës së djathtë, e cila mban 24 vende, dhe Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) e partisë konservatore në pushtet, e cila fitoi 20 vende, janë bërë gjithnjë e më të vendosura në refuzimin e tyre për të mbështetur kandidatin e Kurtit. Sigurisht, publiku i gjerë po bëhet gjithnjë e më i paduruar sepse bllokimi po ndikon në funksionimin e qeverisë dhe po e pengon më tej dialogun Serbi-Kosovë, të cilin BE-ja mezi pret ta rifillojë”, vlerëson profesori amerikan.

Ai thotë se Kurti tani duhet të përballet me realitetin dhe të vendosë se si të veprojë për të parandaluar një krizë të plotë kushtetuese. Ai duhet të zgjedhë midis tre opsioneve.

“Opsioni i tij i parë është të emërojë një kandidat tjetër për kryetar parlamenti, ndoshta me konsultim me dy partitë e tjera më të mëdha, dhe të shpresojë se do të fitojë mbështetjen që i nevojitet për të zgjedhur një kryetar parlamenti dhe për të vazhduar me formimin e një qeverie të re. Nuk ka asnjë garanci se ky opsion do të funksionojë, por megjithatë ai duhet ta provojë vërtet. Opsioni i dytë është që ai të thërrasë zgjedhje të reja. Ky mund të jetë opsioni më pak i dëshirueshëm për Kurtin, duke pasur parasysh pakënaqësinë e publikut për mënyrën se si ai u soll. Përveç kësaj, publiku është i vetëdijshëm se BE-ja dhe SHBA-ja nuk e pëlqejnë Kurtin, gjë që mund të shtojë popullaritetin e tij në rënie. Si rezultat, Kurti mund të humbasë disa vende, duke e bërë edhe më sfiduese formimin e një qeverie të re. Opsioni i tretë i Kutit është të ftojë PDK-në, e cila mban 24 vende dhe është më afër mendimit të tij politik, që t’i bashkohet atij në një qeveri koalicioni. Duke pasur parasysh mosgatishmërinë e PDK-së për t’u bashkuar me Kurtin, ai do të duhet të bëjë lëshime të rëndësishme për të joshur PDK-në që t’i bashkohet, për shembull, duke ofruar një portofol të rëndësishëm, siç është mbrojtja, ministria e jashtme ose ministria e thesarit”, vlerëson ai.

Profesori Ben Meir thotë se BE-ja dhe SHBA-ja po e monitorojnë nga afër bllokimin institucional të Kosovës me shqetësim në rritje. Të dyja kanë theksuar urgjencën e rifillimit të dialogut të vonuar Kosovë-Serbi dhe e shohin procesin e zgjatur të formimit të qeverisë si një pengesë të rëndësishme për përparimin diplomatik.

“BE-ja, në veçanti, e ka lidhur stabilitetin institucional me përparimin e Kosovës në integrimin evropian. Nga perspektiva e SHBA-së, pamundësia për të formuar një qeveri të qëndrueshme ngre pyetje në lidhje me pjekurinë e lidershipit dhe angazhimin ndaj proceseve demokratike. Komuniteti ndërkombëtar pret që udhëheqësit e Kosovës të ngrihen mbi vijat partiake dhe të sigurojnë që institucionet demokratike të vendit të funksionojnë në mënyrë efektive për hir të Kosovës dhe gjithashtu të paqes rajonale. Në analizën përfundimtare, Kurti nuk është në një pozicion të mirë dhe opsioni i parë mund të jetë më i miri i tij. Nëse ndonjë nga tre opsionet dështon të zbatohet, partitë e tjera do të duhet të arrijnë një konsensus dhe të formojnë një qeveri të re koalicioni pa Vetëvendosjen. Është ende një detyrë e vështirë, por nëse partitë e tjera janë kategorike në refuzimin e tyre për t’u bashkuar me Kurtin, ato do të duhet të gjejnë një gjuhë të përbashkët dhe të formojnë qeverinë e re”, thotë ai.